Os e as leais

A fotografía expresa á perfección en que consistiu o golpe de 1936, por quen foi executado e contra quen foi perpetrado, pero sobre todo explica o tempo e o modo. Do modo fálanos esta fotografía feita en Coruña en abril de 1936, quen a observa sen información previa adoita confundirse e, levado por unha narrativa tan poderosa e común como falsa, adoita pensar que está a observar aos golpistas duns meses máis tarde, cando en xullo de 1936, A Coruña, capital de VIII División Orgánica, convértase nun dos baluartes do Golpe contra a República, organizador das columnas que parten cara a Ribadeo e Oviedo, a fronteira portuguesa e o Alto dos Leóns en dirección Madrid. Ese poderoso relato non é o de quen aparece na foto senón dos seus asasinos.

De esquerda a dereita: Alfredo Suárez Ferrín, alcalde da cidade, de Esquerda Republicana, asasinado o 31 de agosto acusado de rebelión militar, a súa familia conservou e a foto que cedeu ao Proxecto Nomes e Voces. Ao seu lado o xeneral xefe da VIII División Orgánica, Enrique Salcedo Molinuevo, xulgado por traizón xunto ao seu segundo, o xeneral da XV Brigada de Infantería, Rogelio Caridad Pita (con barba), asasinados ambos no Castelo de San Felipe o 9 de novembro, ao día seguinte de que os militares rebeldes iniciasen o asalto final a Madrid. 

No medio de ambos os xenerais, Juana Capdevielle, directora da Biblioteca de Filosofía e Letras na Universidade Central, saíu do Goberno Civil de Coruña, onde residía co seu marido o gobernador antes do cañoneo e asalto dos sublevados, localizada en casa de amigos foi asasinada o 18 de agosto, o seu cadáver apareceu na estrada de Madrid, á altura de Rábade (Lugo) con tiros na cabeza e o peito, tiña 31 anos. Na esquina dereita, Francisco Pérez Carballo, 26 anos, Gobernador civil, avogado e profesor universitario, fusilado o 24 de xullo co comandante e o capitán das forzas coas que resistiu o día 20 no Goberno Civil. 

A foto correspóndese coa tribuna de autoridades que presiden o desfile militar do V aniversario da proclamación da República, o día 14 de abril de 1936, nos Cantóns coruñeses. En segundo plano algúns dos golpistas.

LFP